Khai nhận di sản thừa kế tại Thành phố Hồ Chí Minh – Hướng dẫn mới nhất năm 2025

1. Khái niệm “khai nhận di sản thừa kế”

Khai nhận di sản thừa kế là thủ tục pháp lý mà người được hưởng thừa kế thực hiện để xác nhận việc nhận di sản của người đã mất nhằm xác định quyền và nghĩa vụ liên quan đến tài sản đó. Theo quy định trước đây của Luật Công chứng 2025 (Điều 59) thì:

• Người duy nhất được hưởng di sản theo pháp luật hoặc các đồng thừa kế nhưng thỏa thuận chưa phân chia có quyền yêu cầu công chứng văn bản khai nhận di sản.

• Việc công chứng văn bản khai nhận di sản được thực hiện tại văn phòng công chứng nơi người để lại di sản cư trú cuối cùng Hoặc nơi có bất động sản.

2. Cơ sở pháp lý hiện hành

• Bộ luật Dân sự 2015 – Điều 650 quy định về thừa kế theo pháp luật: trường hợp không có di chúc, di chúc không hợp pháp, người hưởng thừa kế theo di chúc chết trước hoặc cùng thời điểm với người lập di chúc, cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.

• Luật Công chứng 2024 – Luật số 46/2024/QH15, ban hành ngày 26/11/2024, có hiệu lực từ ngày 01/7/2025. 

  • Luật này quy định rõ hơn về phạm vi và thủ tục công chứng, giao dịch phải công chứng, công chứng điện tử, thời hiệu, lưu trữ hồ sơ công chứng.

  • Do đó, kể từ ngày 01/7/2025, mọi thủ tục công chứng liên quan đến khai nhận di sản, phân chia di sản, di chúc… cần tuân thủ Luật này thay thế Luật 2014.

3. Thủ tục khai nhận di sản thừa kế tại Tp Hồ Chí Minh năm 2025 (áp dụng Luật Công chứng 2024)

Dưới đây là các bước thực hiện, bạn có thể sử dụng làm checklist cho khách hàng của bạn:

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ yêu cầu công chứng

Hồ sơ gồm có:

• Đơn/giấy đề nghị khai nhận di sản thừa kế.

• Giấy tờ nhân thân của người để lại di sản và người yêu cầu khai nhận (CCCD/hộ chiếu).

• Giấy tờ chứng minh quyền tài sản của người đã mất (giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, đăng ký xe, sổ tiết kiệm, cổ phần,…).

• Giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế: nếu thừa kế theo pháp luật thì giấy khai sinh, giấy chứng nhận kết hôn, giấy khai tử,…; nếu thừa kế theo di chúc thì bản di chúc hợp pháp.

• Bản kê khai di sản thừa kế: liệt kê tài sản, giá trị, tình trạng.

• Các giấy tờ khác theo yêu cầu của công chứng viên.
  
  Áp dụng Luật Công chứng 2024: hồ sơ công chứng phải nộp tại tổ chức hành nghề công chứng theo Điều 46 của Luật này. 

Bước 2: Tổ chức hành nghề công chứng thụ lý và kiểm tra

• Công chứng viên kiểm tra hồ sơ, xác định người để lại di sản có quyền, người yêu cầu có quyền thừa kế.

• Tổ chức hành nghề công chứng phải niêm yết việc thụ lý văn bản khai nhận di sản hoặc phân chia di sản trước khi thực hiện công chứng, theo quy định tại khoản 4 Điều 59 (Luật 2024).

Bước 3: Ký văn bản khai nhận di sản thừa kế

• Các bên có mặt tại tổ chức hành nghề công chứng (hoặc qua hình thức công chứng điện tử nếu đáp ứng điều kiện) để ký bản văn bản khai nhận di sản. Luật Công chứng 2024 có thêm quy định về công chứng điện tử (Điều 62-65) và văn bản công chứng điện tử có hiệu lực tương đương.

• Văn bản công chứng có hiệu lực kể từ khi công chứng viên ký và đóng dấu, hoặc trong trường hợp điện tử: chữ ký số. (Điều 6 Luật Công chứng 2024)

Bước 4: Nộp lệ phí và hoàn tất thủ tục

• Người yêu cầu công chứng nộp phí công chứng theo quy định (Điều 70 Luật Công chứng 2024) và chi phí khác nếu có (ví dụ: công chứng ngoài giờ, ngoài trụ sở…).

• Sau khi ký và đóng dấu, công chứng viên giao bản gốc văn bản công chứng cho người yêu cầu, lưu hồ sơ theo quy định lưu trữ dài hạn (ở bất động sản, tối thiểu 30 năm) theo Điều 68 Luật Công chứng 2024. 

4. Những trường hợp thừa kế theo pháp luật bạn cần lưu ý

Theo Bộ luật Dân sự 2015 – Điều 650: thừa kế theo pháp luật được áp dụng nếu:

• Người chết không để lại di chúc hợp pháp;

• Di chúc không hợp pháp;

• Người được chỉ định hưởng di sản theo di chúc chết trước hoặc cùng thời điểm với người lập di chúc; hoặc từ chối nhận di sản; hoặc tổ chức được hưởng di sản theo di chúc không còn tồn tại. 

• phần di sản không được định đoạt trong di chúc;

• phần di sản có liên quan đến phần di chúc không có hiệu lực pháp luật;

• phần di sản người hưởng theo di chúc từ chối hoặc không có quyền hưởng.

5. Lưu ý quan trọng khi làm thủ tục khai nhận di sản – Góc nhìn thực tế bất động sản

Với vai trò là môi giới bất động sản, khi khách hàng thực hiện thủ tục khai nhận di sản thừa kế, cần tư vấn kỹ cho họ các vấn đề sau:

• Kiểm tra rõ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, truy xuất lịch sử giao dịch, đảm bảo người để lại di sản có thực quyền với tài sản bất động sản.

• Nếu di sản là bất động sản thì ngoài văn bản khai nhận di sản, người được hưởng phải thực hiện các thủ tục đăng bộ, chuyển quyền sử dụng đất (nếu cần).

• Nếu nhiều người cùng thừa kế và chưa phân chia rõ thì nên lập văn bản phân chia di sản công chứng riêng – vì phân chia sẽ quy định rõ phần thừa kế của mỗi người, nếu chỉ khai nhận chung dễ phát sinh tranh chấp.

• Khai nhận di sản không đồng nghĩa với việc đã hoàn tất các thủ tục chuyển quyền sở hữu tài sản (bất động sản) – vẫn cần đến cơ quan đăng ký quyền sử dụng đất.

• Gợi ý khách hàng lưu giữ bản gốc văn bản khai nhận di sản công chứng và bản sao có chứng thực, đồng thời lưu trữ hồ sơ công chứng điện tử nếu có để tránh mất mát sau này.

6. Các điểm mới nổi bật của Luật Công chứng 2024 liên quan đến di sản thừa kế

• Luật 2024 xác định rõ hơn phạm vi giao dịch phải công chứng, trong đó có di chúc, văn bản thừa kế, văn bản phân chia di sản.

• Công chứng điện tử được mở rộng, cho phép khai nhận di sản theo hình thức trực tuyến (nếu đáp ứng điều kiện) – thuận tiện cho người thừa kế.

• Hồ sơ lưu trữ công chứng dài hơn và an toàn hơn – đặc biệt với tài sản bất động sản phải lưu ít nhất 30 năm, giúp bảo vệ quyền lợi người thừa kế.

7. Kết luận

Việc khai nhận di sản thừa kế là bước quan trọng để người hưởng thừa kế xác lập quyền và nghĩa vụ với tài sản của người đã mất. Với sự thay đổi của Luật Công chứng 2024, thời điểm từ 01/7/2025 trở đi, mọi thủ tục công chứng liên quan phải tuân thủ chuẩn mực mới, bao gồm công chứng điện tử, lưu trữ hồ sơ, niêm yết thụ lý công chứng… Bạn nên chủ động chuẩn bị hồ sơ đầy đủ, kiểm tra quyền bất động sản nếu có và cân nhắc sử dụng dịch vụ công chứng uy tín để đảm bảo việc khai nhận diễn ra đúng pháp lý và hiệu quả.

NẾU BẠN CẦN TRỢ GIÚP PHÁP LÝ TẠI HỒ CHÍ MINH – HÃY LIÊN HỆ VỚI CHÚNG TÔI – PHÁP LÝ NHÀ ĐẤT ĐẠI PHÚC

HOTLINE 0937225522